Mặt trước tòa nhà
Bộ Ngoại giao Đức ở Berlin (ảnh tư liệu, 9/2012)
Chỉ
hai ngày sau khi Đức tuyên bố tạm dừng quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam,
chính trường Đức chứng kiến sự thất bại của Đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD), đảng
của vị ngoại trưởng.
Điều
này dẫn đến một số phỏng đoán ở Việt Nam rằng chính sách của Đức về vụ Trịnh
Xuân Thanh có thể thay đổi. Nhưng những người am hiểu nước Đức nói phỏng đoán
như vậy là điều “hão huyền”.
Theo
kết quả bầu cử Đức hôm 24/9, khối Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo và Liên minh Xã
hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) của đương kim thủ tướng Angela Merkel giành 33% số
phiếu. Tuy thấp những vẫn cho phép bà tiếp tục nắm chức thủ tướng trong thêm một
nhiệm kỳ thứ tư.
Đảng
Dân chủ Xã hội (SPD) của ông ngoại trưởng Sigmar Gabriel chỉ đạt trên 20%. SPD
là một đảng đối tác trong liên minh cầm quyền của bà Merkel cho đến cuộc bầu cử.
Đây
được xem là kết quả tồi tệ nhất của SPD trong một cuộc tổng tuyển cử tính từ
sau năm 1945. Đảng này tuyên bố “rút kinh nghiệm từ những sai lầm” trong việc
liên minh với khối của bà Merkel, và sẽ rút ra khỏi liên minh để quay sang phe
đối lập.
Với
động thái đó, ông Gabriel sẽ mất chức ngoại trưởng và nước Đức sẽ có tân ngoại
trưởng khi bà Merkel lập liên minh với các đảng đối tác khác với trước đây.
Bộ
Ngoại giao Đức dưới quyền ông Gabriel hôm 22/9 tuyên bố trục xuất thêm một nhà
ngoại giao Việt Nam, đồng thời tạm dừng quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước
vì vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh.
Đức
nói Hà Nội không hồi đáp một cách phù hợp các yêu cầu của Đức, đề nghị phía Việt
Nam xin lỗi và cam kết không thực hiện những hành động vi phạm pháp luật Đức,
tương tự như vụ bắt cóc ông Thanh, một quan chức tham nhũng đã bỏ trốn khỏi Việt
Nam.
Sự
kiện đảng SPD bị xem là “thua to” được một số người Việt Nam đón nhận như một
“tin mừng”, thể hiện qua những ý kiến bày tỏ trên mạng xã hội. Họ cho rằng ít
nhất là trong khoảng 1 tháng, khi Đức trong quá trình lập chính phủ mới, sẽ
không có thêm quyết định gì về vụ này.
Nói
với VOA, một chuyên gia am hiểu về Đức đề nghị không nêu tên cho rằng phỏng
đoán như vậy là “hão huyền” vì chưa hiểu về bản chất vụ việc theo cách nhìn từ
phía Đức.
Theo
chuyên gia này, người Đức rất phẫn nộ về việc Việt Nam cử người sang bắt cóc
ông Thanh ở Berlin và đây “không phải là
chuyện ngoại giao, mà là vấn đề an ninh nội địa của Đức”.
Dù
ai là ngoại trưởng Đức, nước này cũng không bỏ qua việc an ninh quốc gia của họ
bị xâm phạm, chuyên gia nhận định.
Hiểu
sai về quan điểm của Đức là điều nguy hiểm, chuyên gia này cảnh báo. Vị này bổ
sung thêm rằng cũng thật “ngây thơ” nếu nghĩ rằng việc thay đổi các quan chức
trong nội các sẽ dẫn đến thay đổi về chính sách.
“Ở Đức, các chính trị gia ra đi nhưng các nhiệm
vụ tư pháp, hành chính vẫn ở lại”, chuyên gia nói.
Cùng
chung nhận định này, chị Thảo Wiesner, một nhà tư vấn thuộc tổ chức Loening -
Nhân quyền và Kinh doanh Có Trách nhiệm, nói với VOA:
“Việc thay đổi về
nhân sự hay nội các hay là đảng sẽ không liên quan gì đến vấn đề này. Tại vì bất
kỳ đảng nào lên, chỉ tiêu quan trọng nhất của họ cũng là dân chủ và nhà nước
pháp quyền. Họ không thể chấp nhận rằng có người bị bắt cóc trên đất nước của họ
được. Bắt cóc trên nước họ là vi phạm rất nặng nề. Bất kể là đảng SPD, CDU, hay
Đảng Xanh hay đảng gì đó, họ sẽ không thể chấp nhận việc đó được”.
Hiện
cư trú ở Berlin, với hiểu biết về Đức từ hơn 14 năm qua, chị Thảo dự báo việc nền
kinh tế lớn nhất châu Âu và thứ ba thế giới tạm dừng đối tác chiến lược với Việt
Nam sẽ có những tác động lớn:
“Viện trợ và phát
triển, những quan hệ hàn lâm, khoa học, và quan hệ kinh tế sẽ bị ảnh hưởng rất
nặng nề. Tôi nghĩ rằng sức ép này sẽ về lâu về dài và phía Đức sẽ làm cứng rắn
và cương quyết. Khi có đối tác hay thiết lập quan hệ ngoại giao, điều họ cần là
đất nước đó phải là đất nước pháp quyền. Khi có vi phạm về nhân quyền, hay thỏa
thuận giữa hai nước bị vi phạm, họ sẽ không để yên được, họ sẽ làm đến cùng”.
Chỉ vài giờ sau
khi Tòa Đại sứ Đức ở Hà Nội đăng lại tuyên bố của Bộ Ngoại giao về tạm dừng đối
tác chiến lược trên trang Facebook của đại sứ quán hôm 22/9, họ đã bổ sung một
đoạn lời dẫn ở đầu.
Trong đoạn văn
này, Tòa Đại sứ Đức nhấn mạnh một điểm quan trọng là trong cuộc chiến chống
tham nhũng, Đức và các nước trong Liên hiệp châu Âu “luôn sát cánh” với các đối
tác của mình, trong đó có Việt Nam.
Nhưng Tòa đại sứ lưu
ý rằng cuộc đấu tranh này “phải dựa trên luật pháp của nhà nước pháp quyền, luật
pháp quốc tế và sự tôn trọng lẫn nhau”.
Chị
Thảo nói về những gì Việt Nam có thể làm trong hoàn cảnh hiện nay:
“Tôi không phủ nhận
rằng ông Thanh là người có tội. Thế nhưng việc bắt người phải làm đúng thủ tục,
chứ không thể tự tiện đem ô tô sang bắt cóc người ta được. Việt Nam nên xin lỗi
và có sự công khai để cả phía Đức và phía nhân dân Việt Nam có một sự thỏa
đáng”.
VOA
đã liên lạc với Bộ Ngoại giao Việt Nam để hỏi về phản ứng của họ trước tuyên bố
của Đức, nhưng chưa nhận được câu trả lời.
Lúc
này, đang có những thông tin trái ngược nhau về các diễn biến liên quan. Trên
trang web Thoibao.de, tạp chí của cộng đồng người Việt tại Đức, hôm 26/9 có tin
phái bộ ngoại giao Đức từ chối cấp visa cho một đoàn công tác cấp tỉnh của Việt
Nam, đồng thời du học sinh, người lao động Việt Nam có thể gặp thêm khó khăn
khi xin visa.
Ông
Lê Trung Khoa, chủ của báo mạng này, khẳng định với VOA thông tin đã đăng là
đáng tin cậy nhưng vì lý do tế nhị ông không thể tiết lộ nguồn tin liên quan đến
đoàn Việt Nam.
Về
vấn đề visa cho sinh viên, người lao động, ông Khoa đưa ra bằng chứng là ảnh chụp
màn hình trang web của Tổng Lãnh sự quán Đức ở thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó,
lịch đăng ký phỏng vấn xin visa cho thời gian cư trú trên 90 ngày bị “đóng
băng” ít nhất tới hết tháng 1/2018. Lãnh sự quán Đức không đưa ra bất kỳ lời giải
thích nào.
VOA
đã cố gắng nhưng không liên lạc được với đại diện của Phòng Văn hóa và Báo chí,
Đại sứ quán Đức, để kiểm chứng thông tin.
Trong
khi đó, trang Facebook và báo điện tử chính thức của chính phủ Việt Nam cho biết
sáng 26/9, tại Cần Thơ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã tiếp bà Lucia Bergfeld,
Tham tán phát triển của Đại sứ quán Đức tại Việt Nam, và hai quan chức của Tổ
chức Hợp tác phát triển (GIZ). Ông Huệ đã cảm ơn sự hỗ trợ của chính phủ Đức và
tổ chức GIZ.
© ẢNH: THÀNH
CHUNG/NLĐ
Tin
cho hay bà Lucia Bergfeld “trân trọng gửi lời mời” tới lãnh đạo chính phủ Việt
Nam tới dự buổi lễ kỷ niệm quốc khánh Đức ngày vào 3/10 tới, sẽ được tổ chức tại
đại sứ quán nước này ở Hà Nội.
Phó
Thủ tướng Việt Nam nói Hà Nội coi trọng việc gìn giữ và phát triển “mối quan hệ
hợp tác chiến lược với Chính phủ Đức”. Ông nói thêm rằng “Chúng tôi hân hạnh được dự Ngày Tái thiết nước Đức vào 3/10 tới”.
VOA