Tin Tổng Hợp Liên Quan đến Biển Đông và Trung cộng (ngày 05.02.2017)

Tin Tổng Hợp Liên Quan đến Biển Đông và Trung cộng 

(ngày 05.02.2017)

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ: Chưa cần thiết hoạt động quân sự tại Biển Đông

Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ James Mattis (trái) và đồng nhiệm Nhật Tomomi Inada, Tokyo, 04/02/2017.REUTERS/Franck Robichon

Mặc dù vẫn chỉ trích kịch liệt Trung cộng trên vấn đề Biển Đông, bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ James Mattis hôm 04/02/2017 tại Tokyo, tuyên bố là hiện giờ chưa cần có những chiến dịch quân sự lớn của Mỹ để đáp lại hành động áp đặt chủ quyền của Bắc Kinh trên vùng biển này và thay vào đó là nên tập trung trước hết vào ngoại giao để giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ ông Jim Mattis cho rằng Trung cộng đang xé nhỏ niềm tin của các nước trong khu vực về vấn đề Biển Đông nhưng mặc dù vậy, Bộ trưởng Mattis cũng khẳng định các nỗ lực ngoại giao vẫn cần thiết trong lúc này hơn là các cuộc diễn tập quân sự.

Giới quan sát quốc tế nhận định chính phủ của Tổng thống Trump sẽ gây khó khăn cho Trung cộng về vấn đề Biển Đông khi Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson cho rằng Trung cộng không được phép có mặt tại các hòn đảo nhân tạo mà nước này thiết lập vội vã trước đây nhằm xác lập chủ quyền một cách bất hợp pháp ở phía Nam Biển Đông.

Trong buổi điều trần trước Thượng Viện Mỹ ngày 11/01/2017 để được phê chuẩn việc bổ nhiệm, tân ngoại trưởng Rex Tillerson đã yêu cầu ngăn Trung cộng tiếp cận các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng ở Biển Đông. Tiếp đến, trong buổi họp báo đầu tiên ngày 23/01, phát ngôn viên mới của Tòa bạcu Ốc, Sean Spicer, cũng đã tuyên bố Hoa Kỳ sẽ bảo vệ « các lãnh thổ quốc tế » tại con đường hàng hải chiến lược này.

Cũng tại Tokyo hôm 04.02.2017, ông Mattis đã khẳng định rằng Hoa Kỳ công nhận quyền quản lý của Nhật trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở Biển Hoa Đông, quần đảo mà Trung cộng cũng đòi chủ quyền. Bộ trưởng Quốc Phòng Mattis nói thêm là quần đảo này nằm trong khuôn khổ liên minh quân sự Mỹ-Nhật, hàm ý là Hoa Kỳ sẽ giúp Nhật Bản bảo vệ quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Mỹ-Nhật-Hoa Đông : James Mattis khẳng định bảo vệ Senkaku-Điếu ngư

Bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Tomomi Inada (T) đón đồng nhiệm Mỹ James Mattis (P) tại bộ Quốc Phòng, Tokyo, ngày 04/02/2017.Reuters

Trong khi tránh có những lời lẽ mạnh mẽ về Biển Đông thì Bộ trưởng quốc phòng Jim Mattis lại xác định Mỹ bảo lãnh Nhật có quyền quản lý quần đảo Senkaku.  

Cũng như vài giờ trước tại Seoul, chủ nhân mới của Ngũ Giác Đài tái xác quyết lời cam kết của Mỹ ủng hộ hai nước đồng minh khi bị xâm lăng. Đặc biệt là đối với Nhật Bản, Hoa Kỳ « tiếp tục nhìn nhận quyền quản lý của Tokyo trên các đảo ở Hoa Đông và sẽ đẩy lui mọi cuộc tấn công vào lãnh thổ Nhật và vào những nơi này » đúng theo điều 5 của hiệp ước quốc phòng hỗ tương.

Điều 5 của Hiệp ước An ninh Nhật-Mỹ cam kết là Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Nhật Bản hoặc các vùng lãnh thổ do Nhật quản lý chống lại bất kỳ cuộc tấn công nào bao gồm các quần đảo Senkaku, mà Trung cộng tuyên bố là Điếu Ngư.

Từ Tokyo, thông tín viên Frédéric Charles tường thuật :

" Vừa đặt chân đến Tokyo, bộ trưởng quốc phòng Mỹ được thủ tướng Shinzo Abe, chứ không phải là người đồng cấp Tomomi Inada, tiếp kiến. Tân bộ trưởng quốc phòng Mỹ tuyên bố ngay « Hoa Kỳ 100% vai kề vai với nhân dân Nhật Bản » và sau đó ông nói thêm để trấn an lãnh đạo Nhật Bản là theo hiệp định an ninh chung, Hoa Kỳ cũng có bổn phận bảo vệ các hải đảo tí hon Senkaku-Điếu ngư đang bị Trung cộng, từ khi tranh giành chủ quyền,thường xuyên đưa tàu chiến vãng lai dòm ngó. 

Nhật Bản lo ngại vì trong mùa tranh cử vừa qua, ông Donald Trump đã gián tiếp cho biết là muốn để cho Nhật Bản một mình lo liệu, trang bị vũ khí hạt nhân để tự vệ nếu Tokyo từ chối đóng góp thêm cho các căn cứ quân sự Mỹ tại Nhật Bản. 

Bắc Kinh bác bỏ tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ

Sau tuyên bố của Bộ trưởng Jim Mattis Trung cộng lập tức phản ứng rằng những phát biểu này gây bất ổn tại Châu Á và rất mạo hiểm.

Theo AFP, ngay sau khi bộ trưởng quốc phòng Mỹ tuyên bố « ủng hộ Nhật bảo vệ Senkaku-Điếu Ngư » Tân Hoa Xã Trung cộng, trích dẫn phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung cộng Lục Khảng, lên án Washington « đụng chạm đến chủ quyền lãnh thổ từ xa xưa của Trung cộng , gây bất ổn định cho khu vực ».

Lục Khảng cho biết là Bắc Kinh kêu gọi phía Mỹ nên có thái độ trách nhiệm, ngừng những nhận xét sai trái và tránh đưa ra những vấn đề phức tạp hơn mang lại sự bất ổn cho tình hình khu vực.

Lục Khảng cũng nói rằng hiệp ước Mỹ-Nhật Bản là một sản phẩm của Chiến tranh Lạnh, và không ảnh hưởng đến chủ quyền lãnh thổ của Trung cộng.

Chiến lược tay ba (Mattis – Tillerson – Trump) của Hoa Kỳ tại Biển Đông

Chiến lược của Tổng thống Donald Trump ở Biển Đông thiên biến vạn hóa sẽ khiến cho Trung cộng khó chống đỡ, quân sự chỉ là một phương thức tạo thế thượng phong.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis, ảnh: Swaraiya.

Ngày 4/2, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã khiến dư luận chú ý về những phát biểu liên quan đến Biển Đông trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Nhật Bản tại Tokyo.

Những phát biểu của tướng James Mattis về Biển Đông

South China Morning Post, Reuters ngày 4/2 dẫn lời ông Mattis phát biểu tại Tokyo rằng: “Tại thời điểm này, chúng tôi không thấy bất cứ sự cần thiết nào để tiến hành các hoạt động quân sự lớn. 

Những gì chúng ta phải làm là dốc hết mọi nỗ lực, những nỗ lực ngoại giao, để cố gắng giải quyết vấn đề một cách đúng đắn, duy trì đối thoại.

Và chắc chắn lập trường quân sự của chúng tôi phải đứng sau hậu thuẫn, củng cố chính sách đối ngoại của chúng tôi trong vấn đề này. 

Nhưng thời điểm này chưa nhất thiết phải điều động quân đội hay tiến hành hoạt động nào đó tương tự để giải quyết các vấn đề mà các nhà ngoại giao có thể làm một cách tốt nhất.

Trung cộng đã phá nát lòng tin của các quốc gia trong khu vực, dường như họ đang cố gắng bác bỏ mọi điều kiện về ngoại giao, an ninh và kinh tế của các nước láng giềng”.

Cũng đưa tin về phát biểu của người đứng đầu Ngũ Giác Đài về Biển Đông tại Tokyo hôm 4/2, đài CNN dẫn lời ông nói thêm:

“Tất cả chúng ta đều phải chơi theo quy tắc, và nếu có tranh chấp chúng ta cần đưa ra trọng tài. 

Chúng ta không được giải quyết chúng bằng cách sử dụng lực lượng quân sự và chiếm đóng các khu vực là đối tượng tranh chấp chưa thể xác định ai mới là chủ sở hữu thực sự”.

Theo AP ngày 15/1, trước đó trả lời điều trần tại Thượng viện về Biển Đông sau phát biểu của ông Rex Tillerson, tướng James Mattis nói: „Việc Trung cộng quân sự hóa Biển Đông là một mối đe dọa cho trật tự toàn cầu. Điểm mấu chốt là, vùng biển quốc tế vẫn là vùng biển quốc tế.

Và chúng ta phải tìm ra cách bảo vệ các quy định của luật pháp quốc tế mà chúng ta đã bảo vệ trong nhiều năm qua để mang lại sự thịnh vượng cho nhiều quốc gia khác chứ không chỉ Hoa Kỳ”.

Nỗi lo Ngoại trưởng nói một đằng, Bộ trưởng Quốc phòng bảo một nẻo

Băn khoăn về lập trường đối với Biển Đông của 2 ông Rex Tillerson và James Mattis đến từ chính dư luận Mỹ. CNN ngày 4/2 nhận định:

Donald Trump đã tập hợp được một đội ngũ cộng sự, tham mưu “chiết trung”, chưa rõ quan điểm nào sẽ thống trị.

Lập trường của Mattis dường như là một sự tiếp nối chính sách của Barack Obama với châu Á – Thái Bình Dương.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ dường như có quan điểm “đụng độ” với các phương pháp tiếp cận cơ bắp hơn với Trung cộng từ các thành viên khác trong Nội các Donald Trump.

Ví dụ phát biểu của tướng Mattis rằng, hiện Mỹ chưa thấy nhu cầu phải có một động thái quân sự đáng kể ở Biển Đông, dường như ông đang đi ngược với Ngoại trưởng Rex Tillerson.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson, ảnh: Australia Financial Reviews.

Ashley Townshend, một nhà nghiên cứu từ Đại học Sydney được CNN dẫn lời bình luận: ảnh hưởng của James Mattis đến đâu trong chiến lược châu Á của Donald Trump vẫn còn nhiều câu hỏi bỏ ngỏ.

Còn từ phía giới nghiên cứu Trung cộng, Giáo sư Thời Ân Hoằng từ Đại học Nhân Dân ở Bắc Kinh bình luận với tờ South China Morning Post, Hồng Kông hôm thứ Bảy rằng không có dấu hiệu nào cho thấy chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ mềm mỏng với Trung cộng, không thể tiên đoán được chính sách đối ngoại của Donald Trump hiện nay. Ông nói:

“Tôi nghĩ rằng phát biểu của ông Mattis có nghĩa là chính quyền Trump cho đến nay không có giải pháp nào tốt hơn về các tranh chấp ở Biển Đông.

Nhưng chúng ta không thể nói rằng, đây sẽ là hướng đi chiến lược trong tương lai chính sách của Trump ở Biển Đông chỉ vì Mattis nói bằng giọng nhẹ nhàng hơn”.

Liu Qing từ Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung cộng ở Bắc Kinh thì nhận định, Bắc Kinh sẽ rất thận trọng đánh giá bất kỳ phát biểu nào từ chính quyền Donald Trump. Theo ông:

“Bắc Kinh đang ở thế phòng thủ, vì chính quyền Donald Trump đang áp dụng chính sách tấn công với tất cả các nước chứ không riêng Trung cộng, ngay cả với đồng minh của họ”

.

Tờ Financial Times ngày 4/2 cũng nhận xét, phát biểu của James Mattis cho thấy ông ủng hộ một chiến lược với Biển Đông ít quyết đoán hơn Rex Tillerson.

Sách lược của Hoa Kỳ tại Biển Đông

Hoa Kỳ không phải một bên yêu sách ở Biển Đông, nhưng sẽ cầm trịch trong việc bảo vệ tự do hàng hải hàng không, luật pháp và trật tự quốc tế, các vùng biển quốc tế ở Biển Đông.

Muốn cầm trịch và có được thế thượng phong trong chuyện này, Hoa Kỳ trước tiên phải có sức nặng răn đe. Sức nặng răn đe này đến từ tuyên bố của Ngoại trưởng Tillerson cũng như hành động đưa nhóm tàu hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson đến tăng cường chi viện cho đoàn tàu hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagen đóng tại căn cứ ở Nhật Bản đúng ngày 20/1 Trump nhậm chức.

Và sức mạnh ấy một lần nữa được nhắc lại, được bảo đảm từ chính tuyên bố của tướng James Mattis: quân đội Mỹ đứng sau hậu thuẫn các chính sách ngoại giao, các nhà ngoại giao trên bàn đàm phán.

Thứ hai, muốn ứng phó với Trung cộng ở Biển Đông, Mỹ cần một cách tiếp cận tổng hợp cấp Chính phủ, các bộ Ngoại giao, Quốc phòng và Tài chính phải cùng vào cuộc để tránh sự đứt quãng, nâng cao hiệu quả.

Nói như vậy có thể hiểu rằng, tăng sức ép quân sự chỉ là một trong nhiều con bài mà Tổng thống Donald Trump sẽ dùng đến trong vấn đề Biển Đông.

Ngoài “con bài” Đài Loan, có thể còn cả con bài kinh tế.

Thứ ba, Mỹ sẽ đặc biệt nhấn mạnh việc bảo vệ “vùng biển quốc tế” ở khu vực Trường Sa, cũng như không chấp nhận việc dùng sức mạnh quân sự chiếm đoạt các cấu trúc có tranh chấp.

Nói cách khác, quan tâm và can dự của Hoa Kỳ dưới thời Donald Trump ở Biển Đông sẽ không chỉ dừng lại ở tự do hàng hải, hàng không như một vài hoạt động “đi qua vô hại” của tàu chiến như thời Barack Obama.

Rất có thể Mỹ sẽ can thiệp sâu hơn vào vùng biển quốc tế xung quanh 7 đảo nhân tạo, cũng như vấn đề tranh chấp chủ quyền đối với các thực thể này.

Donald Trump: im lặng là thượng sách

Sự phối hợp nhịp nhàng, ăn ý giữa Bộ trưởng Quốc phòng và Ngoại trưởng Hoa Kỳ đã bọc lót rất tốt cho Tổng thống Donald Trump trong đối phó với Trung cộng ở Biển Đông nói riêng, chính sách đối ngoại của Mỹ ở châu Á – Thái Bình Dương nói chung.

Cho đến giờ phút này, Trump không lên tiếng mà để 2 cánh tay đắc lực của mình ra mặt.

Trong khi ông Tập Cận Bình đã “ngửa bài” bằng những tuyên bố rằng quần đảo Trường Sa (thuộc Khánh Hòa, Việt Nam) là “của tổ tông” ông để lại, rằng Trung cộng có “chủ quyền từ thời cổ đại” và đang nóng lòng muốn biết thái độ của Donald Trump thì ông im lặng.

Sở dĩ nói Trung Nam Hải nóng lòng là bởi, theo South China Morning Post, hôm thứ Sáu 3/2, ông Dương Khiết Trì đã điện đàm với Cố vấn An ninh quốc gia của Trump, Michael Flynn, bày tỏ hy vọng chính phủ mới của Mỹ sẽ hợp tác với Trung cộng.

Đó là chưa kể đến những lần tìm cách tiếp cận các nhân vật có ảnh hưởng và quan hệ với ông Donald Trump từ Đại sứ Trung cộng tại Mỹ Thôi Thiên Khải.

Trong khi người đứng đầu Ngũ Giác Đài gọi điện cho hầu hết lãnh đạo các quốc gia lớn trên toàn cầu, ngay cả Tổng thống Nga Vladimir Putin, nhưng ông chưa một lần điện đàm với Chủ tịch Trung cộng. Và cho đến nay, chưa có dấu hiệu nào cho thấy Trump sẽ làm việc này.

Trong khi những người tiền nhiệm đều gửi điện, gửi thư chúc Tết Nguyên đán đến người đồng nhiệm và người dân Trung cộng mỗi năm, Tết Đinh Dậu này Donald Trump im lặng. Mãi mùng 6 Tết, con gái và cháu ngoại ông mới đến Đại sứ quán Trung cộng chúc mừng.

Vốn quen sử dụng các chiêu thức nắn gân, ném đá dò đường với người Mỹ mỗi khi Tòa bạch Ốc đổi chủ, nay gặp phải Donald Trump “khó lường” như vậy, khiến Trung cộng khó có thể tự tung tự tác, múa gậy vườn hoang ở Biển Đông như trước.

Mặt khác, việc Trump lựa chọn Rex Tillerson làm Ngoại trưởng cũng còn một ý nghĩa thâm sâu khác ở Biển Đông: hòa với Nga để rảnh tay đối phó Trung cộng.

Sách lược của Tổng thống Donald Trump ở Biển Đông thiên biến vạn hóa sẽ khiến cho Trung cộng khó chống đỡ, quân sự chỉ là một kênh tạo thế thượng phong chứ không phải giải pháp để ép Bắc Kinh xuống thang.

Tổng hợp tin, bình luận RFA, RFI, Reuter, GDVN